İşletmeler yapıları gereği pek çok bileşenin birlikte çalıştığı makineler gibidir. Bu bileşenlerin tamamı doğru çalışmalıdır ki makine de yani işletme de doğru çalışsın, istenen sonuçlar alınsın. Bazen minik bir sıkıntı makinenin çalışmasını sekteye uğratabilir; kimi zaman da bu minik sıkıntı gözle görünür büyüklükte olmayabilir. Böyle durumlarda bu sıkıntıların zamanında fark edilip çözülmediği taktirde büyüyerek probleme dönüşür ve makinenin durma noktasına gelmesine sebep olabilir. Bu nedenle işletmelerde sürekli olarak her aşamanın kontrol edilmesi, süreçlerin gözden geçirilmesi ve büyük problemlere dönüşmeden ele alınmalı. Bunun için günümüzde artık pek çok teknolojiyi kullanabiliyor, çeşitli programlar ve araçlardan faydalanarak daha verimli üretim yapabiliyoruz. Peki hangi teknolojileri ne amaçla kullanabiliriz diyorsanız, yazıyı okumaya devam edin.
Problem Çözmede Teknolojiyi Nasıl Kullanabiliriz?
Çeşitli teknolojik araçlarla bugün işletmelerde pek çok süreci yönetebiliyoruz. Bunlara problem çözme süreçleri de dahil. Veri analitiği ve büyük veriden başlayarak tek tek bu teknolojileri incelemek istiyorum.
· Veri Analitiği ve Büyük Veri: İşletmeler, büyük veri analitiği ve veri madenciliği tekniklerini kullanarak büyük veri kümelerini analiz edebilirler. Bu, işletmelere pazar trendlerini belirleme, müşteri davranışlarını anlama, operasyonel verimliliği artırma ve karar alma süreçlerini iyileştirme fırsatı sağlar. Şöyle ki operasyonun her adımından veri toplanır ve bu veriler büyük veri ve veri analitiği teknolojileriyle analiz edilerek normal dışı ve standarttan sapmalar tespit edilebilir. Problem çözme noktasında da tüm verileri göz önüne alarak çeşitli çözüm önerileri sunabilir.
· Yapay Zekâ ve Makine Öğrenimi: Yapay zekâ ve makine öğrenimi teknikleri, işletmelerin karmaşık problemleri çözmesine yardımcı olabilir. Örneğin, doğal dil işleme (NLP) kullanarak müşteri geri bildirimlerini analiz etmek veya görüntü tanıma algoritmaları kullanarak kalite kontrol süreçlerini optimize etmek mümkündür. Kullanıldıkları süreçlerin optimizasyonunu sağlamak, problem yaratabilecek aksaklıkları tespit etmek veya araçlar ile makinelerin bakım onarım ihtiyaçlarıyla ilgili uyarı sistemleri ile önlem alınmasına yardımcı olabilir.
· Nesnelerin İnterneti: Nesnelerin İnterneti yani IoT, işletmelerin fiziksel cihazları internete bağlayarak veri toplamasına ve analiz etmesine olanak tanır. Bu, işletmelerin üretim süreçlerini izlemesine, enerji tüketimini optimize etmesine ve tedarik zincirini yönetmesine yardımcı olabilir. Özellikle endüstriyel üretimde makinelerden gelen verilerin bir araya getirilmesiyle bütün istatistikler toparlanarak hem geleceğe projeksiyon yapılabilir hem de normal şartlarda yapılan üretim ile sürekli karşılaştırma yapılarak optimal seviye sürdürülebilir.
· Bulut Bilişim: Bulut bilişim, işletmelere esneklik, ölçeklenebilirlik ve maliyet tasarrufu sağlar. İşletmeler, bulut tabanlı uygulamaları kullanarak veri depolama, işlem gücüne erişim, iş birliği ve iletişim gibi birçok ihtiyacı karşılayabilirler. Bu da problemlerin birbirine entegre çalışan farklı lokasyonlarda eş zamanlı takibi ve problemi çözebilmek için iş birliğini de teşvik edecektir.
· Robotik Süreç Otomasyonu: Robotik Süreç Otomasyonu yani RPA, tekrarlayan ve zaman alıcı işleri otomatikleştirerek işletmelerin verimliliğini artırır. İşletmeler, RPA kullanarak fatura işleme, veri girişi, stok yönetimi gibi süreçleri otomatikleştirebilir ve insan kaynaklarını daha stratejik görevlere odaklayabilirler.
· Blok Zinciri: Blok zinciri, işletmeler arasında güvenilir veri alışverişi sağlar ve işlem güvenliğini artırır. İşletmeler, blok zinciri teknolojisini kullanarak tedarik zinciri yönetimi, lojistik takibi, finansal işlemler gibi birçok alanda güvenilir ve şeffaf bir kayıt tutabilirler. Bu sayede büyük önem taşıyan tedarikçi organizasyonu, lojistik operasyonlar ve taşımacılık gibi süreçlerin takibi, gerekli alanlarda müdahale edilebilmesi gibi işlemler yapılabilir.
· Siber Güvenlik Araçları: İşletmeler, siber saldırılara karşı korunmak için çeşitli güvenlik araçları kullanabilirler. Bu araçlar, güvenlik duvarları, antivirüs yazılımları, güvenlik bilgi ve olay yönetimi (SIEM) sistemleri gibi çeşitli güvenlik önlemlerini içerebilir. Problem tespiti ve çözme aşamasında güvenlik duvarı gibi önlemlerde yaşanan problemler için alarm üretilerek zamanında müdahale edilebilmesi mümkün olabilmektedir.
Bir önceki yazımda bahsetmiştim; bir işletmenin problem çözümünde alacağı ilk aksiyon problemi anlamak. Dolayısıyla problemin çözülebilmesi için yukarıda saydığım teknolojiler veri analizi, trend takibi ve farklı senaryoların çalıştırılması gibi adımlarla problem çözmek daha da kolay bir hale gelebilmektedir. Şimdi de spesifik olarak hangi bilgisayar programları ve yazılımların kullanabileceğine göz atalım.
1. Microsoft Excel: Neredeyse her işletmenin çok farklı amaçlar için de olsa kullanmaktan vazgeçemediği Excel ile başlayalım. Elbette zamanın gereklerine uyarak Excel de kendini yeniliyor ve pek çok farklı kabiliyeti bünyesinde topluyor. Microsoft Excel, veri analizi, raporlama ve iş süreçlerinin yönetimi için temel bir araçtır. İşletmeler, Excel’i veri tabanı analizi, grafik oluşturma, bütçeleme ve finansal modelleme gibi çeşitli amaçlarla kullanabilir.
2. SAP: SAP, işletmelerin tedarik zinciri yönetimi, finansal yönetim, insan kaynakları yönetimi ve müşteri ilişkileri yönetimi gibi iş süreçlerini entegre etmek için kullanılan bir kurumsal kaynak planlama (ERP) yazılımıdır. SAP, büyük ölçekli işletmeler için kapsamlı bir çözüm sunar. Her büyüklükteki şirket için uygun değildir; şöyle ki orta ölçekli bir işletmenin SAP için özellikle ilk kurulum maliyetlerine katlanması mantıklı olmayacaktır. Ancak özellikle ulusal ve uluslararası şirketlerde SAP, güvenilir bir çözüm ortağı olarak konumlanmıştır.
3. Salesforce: Salesforce, müşteri ilişkileri yönetimi (CRM) için popüler bir bulut tabanlı platformdur. İşletmeler, Salesforce’u satış yönetimi, pazarlama otomasyonu, müşteri destek ve analitik için kullanabilirler. Bu analizler de son tahlilde, satış ve müşteri memnuniyeti gibi olguların takibiyle problem çözümüne destek olacaktır.
4. Tableau: Tableau, veri görselleştirme ve analiz için kullanılan bir yazılımdır. İşletmeler, Tableau’u büyük veri kümelerini keşfetmek, anlamak ve görselleştirmek için kullanabilirler. Tableau, interaktif ve dinamik görselleştirmeler oluşturarak veriye dayalı karar alma süreçlerini iyileştirir.
5. MATLAB: MATLAB, teknik hesaplama, veri analizi, modelleme ve simülasyon için kullanılan bir programdır. Özellikle mühendislik, finans ve bilimsel araştırmalar gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. MATLAB, karmaşık matematiksel problemleri çözmek için güçlü bir araçtır.
6. JIRA: JIRA, yazılım geliştirme süreçlerini planlama, izleme ve yönetme amacıyla kullanılan bir proje yönetimi yazılımıdır. İşletmeler, JIRA’yı Agile veya Scrum metodolojilerini uygulamak için kullanabilirler ve yazılım projelerini daha verimli bir şekilde yönetebilirler.
7. Google Analytics: Google Analytics, web sitesi trafiğini izleme, analiz etme ve raporlama için kullanılan bir web analiz aracıdır. İşletmeler, Google Analytics’i web sitesi performansını ölçmek, kullanıcı davranışlarını anlamak ve dijital pazarlama stratejilerini optimize etmek için kullanabilirler.
Bu spesifik programlar, işletmelerin farklı ihtiyaçlarına ve iş süreçlerine yönelik olarak tasarlanmıştır. İşletmeler, bu programları kullanarak verimliliklerini artırabilir, operasyonel maliyetleri düşürebilir ve rekabet avantajı elde edebilirler. Ancak, her işletmenin kendine özgü gereksinimleri olduğundan, en uygun programın seçilmesi önemlidir. Bu sebeple her işletmenin öncelikle kendi ihtiyaçlarını, gelecek projeksiyonlarını ve hedeflerini doğru belirleyerek bu teknolojilerden hangisine yatırım yapacaklarının kararını vermeleri gerekiyor.
Karar vermek demişken bu teknolojilerin işletmelerde karar alma süreçlerinde de etkin birer yardımcı olduklarını vurgulamadan geçmek istemiyorum. Saydığım bütün bu teknolojiler veri analizi, verilerin anlamlı bir biçimde ilişkilendirilerek kimi zaman gözle görülmeyen örüntülerin ortaya çıkarılması için kullanılabilir. Bu da şirketin gerek iç süreçlerinde gerekse tedarikçi ilişkileri gibi proseslerinde veriye dayalı ve isabetli kararlar verebilmelerine olanak sağlar.
Şirketler kullandıkları bilgisayar programları ve yazılımlardan elde ettikleri analizleri ve sonuçları inceleyerek hangi adımları atmaları gerektiğine objektif bir gözle karar verebilirler. Bunun önemi özellikle şurada ortaya çıkar; şirket içinde yürütülen işlemlerin ve projelerin erken sonuçları, geleceğe projeksiyonları ve trendlerin analiziyle hala ne kadar uygulanabilir olduklarıyla ilgili ipuçları sunar. Süreçler tamamlanmadan önce, eğer yanlış giden bir şeyler varsa büyük kayıplar yaşanmadan önlem alınabilir. Eğer bir problem varsa da sürekli analiz yapıldığından sorunun nereden kaynaklandığı ve hangi süreçlerin ele alınması gerektiğiyle ilgili elinizde doneler olacaktır. Böylece problemin çözümüne giden yolda panik ve endişeye kapılmadan çözüm sürecine geçebilirsiniz.
İşletmelerin Karar Alma Yetkinliği Geliştirmesi Gerek
Bir işletmenin karar alma yetkinliği, işletmenin içinde bulunduğu koşulları anlama, gelecekteki hedeflerini belirleme ve bu hedeflere ulaşmak için gerekli adımları atmada sahip olduğu kapasite ve becerileri ifade eder. İşletmenin karar alma yetkinliği, organizasyonun tüm seviyelerindeki yöneticiler ve çalışanlar tarafından paylaşılan bir özellik olmalıdır. Peki bir işletmede karar alma yetkinliğini geliştirmek için hangi beceriler gerekli?
· Analitik Düşünme: İşletmenin karar alma yetkinliği, analitik düşünme becerilerini gerektirir. Analitik düşünme, karmaşık sorunları analiz etme, farklı senaryoları değerlendirme ve veriye dayalı kararlar alma yeteneğidir. İşletme yöneticileri, kararlarını verirken mevcut verileri kullanarak analitik bir yaklaşım benimsemelidirler.
· Risk Yönetimi: İşletmenin karar alma yetkinliği, riskleri tanımlama, analiz etme ve yönetme becerisini içerir. Risk yönetimi, işletmenin karşılaştığı belirsizlikleri anlama ve bu belirsizliklerle başa çıkma stratejileri geliştirme sürecidir. İşletme yöneticileri, riskleri önceliklendirerek ve uygun risk azaltma stratejilerini uygulayarak kararlarını daha sağlam bir temele oturtabilirler.
· Stratejik Planlama: İşletmenin karar alma yetkinliği, stratejik planlama sürecini içerir. Stratejik planlama, işletmenin uzun vadeli hedeflerini belirleme, dış çevreyi analiz etme, stratejik seçenekleri değerlendirme ve uygun stratejileri belirleme sürecidir. İşletme yöneticileri, stratejik planlama sürecinde işletmenin güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirerek, rekabet avantajı sağlayacak stratejiler belirleyebilirler.
· Değişim Yönetimi: İşletmenin karar alma yetkinliği, değişim yönetimi becerilerini içerir. Değişim yönetimi, işletmenin hızla değişen iş ortamlarına uyum sağlama sürecidir. İşletme yöneticileri, değişim sürecini yönetmek ve çalışanları değişime adapte etmek için uygun stratejiler ve iletişim kanalları geliştirmelidirler.
· İş Birliği ve İletişim: İşletmenin karar alma yetkinliği, iş birliği ve iletişim becerilerini gerektirir. İşletme yöneticileri, farklı departmanlar arasında iş birliğini teşvik etmeli ve açık iletişim kanalları kurarak farklı bakış açılarını bir araya getirmelidirler. İş birliği ve iletişim, işletmenin karar alma süreçlerini güçlendirebilir ve daha etkili kararlar alınmasına yardımcı olabilir.
“Bu becerilere sahip olan bir şirketin daha neye ihtiyacı olur ki?” dediğinizi duyar gibiyim. Ama işin aslı öyle değil; bu becerilerin nasıl kullanıldığı, süreçlere nasıl entegre edildiği ve hangi amaçlarla kullanıldığı çok önemli. Bu yüzden bu becerilere sahip bir şirketin bilinçli bir şekilde karar alma süreçlerine odaklanması gerekiyor. Bunun için ise birtakım stratejiler izlenebilir.
Veri Odaklı Yaklaşım: İşletmeler, karar alma süreçlerinde veri odaklı bir yaklaşım benimseyerek, kararlarını somut verilere dayandırabilirler. Bu, doğru veri toplama, analiz etme ve yorumlama becerilerinin geliştirilmesini gerektirir. İşletmeler, büyük veri analitiği, veri madenciliği ve yapay zekâ gibi teknolojileri kullanarak verilerden anlamlı iç görüler elde edebilir ve karar alma süreçlerini destekleyebilirler.
Stratejik Planlama: İşletmeler, stratejik planlama sürecini benimseyerek, uzun vadeli hedefler belirleyebilir ve bu hedeflere ulaşmak için stratejik adımlar atabilirler. Stratejik planlama süreci, işletmenin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek, fırsatları değerlendirmek, tehditleri tanımlamak ve uygun stratejileri belirlemek gibi adımları içerir.
Karar Destek Sistemleri (KDS): İşletmeler, karar alma süreçlerini desteklemek için karar destek sistemleri kullanabilirler. Karar destek sistemleri, veri analizi, modelleme ve simülasyon gibi çeşitli teknikler kullanarak karar vericilere bilgi sunar ve alternatif çözüm yollarını değerlendirmelerine yardımcı olur.
Değişim Yönetimi ve Öğrenme Kültürü: İşletmeler, hızla değişen iş ortamlarına uyum sağlamak için değişim yönetimi süreçlerini benimseyebilirler. Ayrıca, işletmelerin bir öğrenme kültürü oluşturması ve sürekli olarak yenilikçi çözümler arayarak kendilerini geliştirmesi önemlidir. Bu, işletmenin karar alma yetkinliğini artırabilir ve uzun vadeli sürdürülebilirlik sağlayabilir.
Liderlik ve Yetenek Geliştirme: İşletmeler, liderlik yetkinliklerini geliştirmek ve çalışanlarının yeteneklerini artırmak için yatırım yapabilirler. Liderlik, vizyon sahibi olmak, stratejik düşünme yeteneği, takım yönetimi becerileri ve etkili iletişim gibi özellikleri içerir. Bu özellikler, işletmenin karar alma süreçlerini güçlendirebilir ve başarıyı destekleyebilir.
Sonuç olarak bir şirketin karar alma yetkinliğini geliştirebilmesi için yine bir makinenin parçaları gibi pek çok bileşenin birlikte uyum içinde çalışması gerekir. Genellikle deneyimlerime göre işletmeler teknolojiye adapte olabilmenin tek bir süreç olduğunu veya sadece belirli süreçlerde teknolojiyi entegre ederek bu işlemleri yönetebileceklerini düşünüyorlar. Aslında karar alabilme, çevik yönetim ve esnek süreçler gibi kavramlar tüm bu süreçlerin ve işlemlerin doğru bir şekilde çalıştırılabilmesinin sonucu. Yani teknoloji kullanımı, veriye dayalı kararlar, trendlere göre esnek olabilmek tam anlamıyla yeniliklere uyum sağlayabilmekle mümkün. Dolayısıyla işletmelerin gerek karar alma gerek problem çözme gibi durumlarda teknolojiyi kullanabilmeleri için öncelikle tüm süreçleri objektif bir şekilde gözden geçirmeleri gerekiyor. Sadece yazılımları satın almak, bulut bilişim gibi uygulamaları kurmak yeterli değil ne yazık ki. Bunların en etkin bir şekilde kullanabilmelerini sağlayabilecekleri ortamı yaratabilmeleri gerekiyor. Bu da büyük bir çalışmanın sonucu olacak; son tahlilde bu büyük maliyetlere katlanmanıza değmesi gerekiyor. Eğer bu konularla ilgili, süreçlerinizin analiz edilmesi veya çeşitli analizler sonrasında bir dijital dönüşüm rotası çizilebilmesi için her zaman benimle iletişime geçebilirsiniz. Gerek düzenlediğimiz eğitimlere katılarak gerekse size özel çözümler geliştirebilmemiz için danışmanlık alarak sürecinizi başlatabilirsiniz. ayse.gorucu@rahuda.com 90 533 266 96 77
Kaynaklar
https://clickup.com/blog/problem-solving-software/
https://medium.com/@emadoat/problem-solving-in-the-digital-age-new-tools-and-techniques-5e82e6ea7f54
https://smallbusiness.chron.com/technology-can-solve-problems-make-decisions-34471.html
https://www.educba.com/how-to-solve-problems-with-technology/
https://slidebean.com/blog/10-ways-technology-can-help-you-with-the-decision-making-process
https://www.kippy.cloud/post/ways-technology-supercharges-strategic-decision-making
https://leadershipchoice.com/impact-of-emerging-technologies-on-decision-making/
https://hbr.org/2023/10/how-ai-can-help-leaders-make-better-decisions-under-pressure
